6- 8. Hafta (1. Dönem 1. Yazılı)


 
  • Sınavlarda Senaryo-1 baz alınmıştır.
  • Aşağıdaki özet ders notunun tamamını indirmek için tıklayın.

BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ (BİT’in günlük yaşamdaki önemi)

Bilginin toplanmasını, işlemesini, depolanmasını, ağlar aracılığı ile bir yerden bir yere iletilmesini sağlayan iletişim ve bilgisayar teknolojilerini de kapsayan bütün teknolojiler “Bilgi Teknolojisi” olarak adlandırılmaktadır. İletişim teknolojisi ise mesajların bir yerden bir yere hızlı iletilmesine olanak sağlamakta, bilgisayar teknolojisi ise hesaplama ve bilgi işleme yeteneklerimizi milyonlarca kere artırmaktadır.

Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Avantajları

·         Bilgiye kolay ulaşmamızı sağlar.

·         Hayatımızı kolaylaştırır.

·         Zamandan tasarruf sağlar.

·         Maliyeti azaltır.

·         Üretimde hata oranını azaltarak verimliliği artırır.

·         Tekrarı azaltır.

·         Veri girişini kolaylaştırır.

·         Kâğıttan tasarruf sağlar.

·         Doküman yönetiminde etkinlik sağlarlar.

·          

 

GÜVENLİ İNTERNET

Bilgisayar ve İnternet teknolojisindeki hızlı ilerleme sonucunda üretilen veri, hiç durmadan artmaktadır. Özellikle İnternet kullanımının oluşturduğu büyük miktardaki bilgi, her gün milyonlarca insan tarafından kullanılmaktadır. Fakat bu internet kullanıcıların çok küçük bir kısmı bilginin güvenliği  hakkında farkındalığa sahiptir.

İnternette karşımıza çıkan her bilgi doğru ve güvenilir değildir. İnternet ortamında farklı sitelerde milyonlarca bilgi  paylaşılmaktadır.  Belirli bir konu ile ilgili bilgiye ulaşmak isteyen kullanıcılar çoğu zaman araştırma konusu ile alakasız, yanlış ve güvenilir olmayan birçok bilgiye de ulaşabilmektedir. Bu durum sanal ortamda karmaşa ve erişim problemi oluşturmaktadır.

    ZARARLI YAZILIMLAR

  1. Virüsler. Doğrudan dosyalarımıza zarar verir.
  2. Truva atı (trojen). Virüs değildir. Zararlı yazılımların bulaşması için sistemde açık oluştururlar.
  3.  Solucan (Worm): Ağda kendini çoğaltır sistemi yavaşlatır.
  4. Reklam yazılımı (Adware):Tarayıcıdan reklam sayfalarını açan programlardır.
  5. Casus Yazılım (Spyware): Bilgisayarımızdaki bilgileri bilgimiz olmadan gönderen yazılımdır.
  6. İzleme Çerezleri(Cookie): internette gezinirken bilgilerimizi toplayan basit metin dosyalarıdır.
  7. Spam: Epostamıza gönderilen çok sayıdaki gereksiz ileti
  8. Zararlı yazılım: Kötü niyetli kişiler tarafından bilgisayarımıza zarar vermek ya da bilgilerimizi çalmak için yazılmış programlara denir.
1.       Antivirus programları
2.       Bilmediğimiz içeriklere tıklamıyoruz
3.       Güvenli şifreler oluşturmalıyız
4.       Orijinal işletim sistemi kullan.

 

İNTERNET ETİĞİ

Siber zorbalık nedir?
Siber zorbalık, dijital teknolojiler kullanılarak gerçekleştirilen zorbalıktır. Bu tür zorbalıklar sosyal medyada, mesajlaşma platformlarında, oyun platformlarında ve cep telefonlarında görülebilir.  Hedef seçilen kişileri korkutmaya, kızdırmaya ya da utandırmaya yönelik olarak tekrarlanan bir davranıştır. Buna örnek olarak şu eylemler gösterilebilir:

·                   1. Sosyal medyada bir kişi hakkında yalanlar yaymak ya da utandırıcı fotoğraflar yayınlamak
·         2. Mesajlaşma platformlarından incitici mesajlar ya da tehditler yollamak
·         3. Başka birinin kimliğiyle başkalarına kötü mesajlar göndermek.
·         4.Parasını ödemediğimiz yazılımları kullanmak
·         5.Bilgilerin doğru olduğundan tam olarak emin olmadan bilgileri savunmamalıyız.

İNTERNET BAĞIMLILIĞI

      1.       Cheesepodding, İnternette başka hiçbir şey yapmadan müzik indirme alışkanlığı.
2.       Hayali titreşim sendromu: Kişilerin telefonları çalmadığı veya bildirim gelmediği halde öyle hissettikleri durumları ifade etmektedir.
3.       Photolurking: sosyal medyada başka kişilerin fotoğraflarına uzun süreler boyunca bakmak ve bu davranışı sıklıkla tekrarlamak anlamında kullanılan bir kavramdır.
4.       Facebook depresyonu: Sosyal medya araçları kişileri bir yandan sosyalleştirirken bir yandan da yalnızlaştırmasına denir.
5.       Youtube Narsizmi,  Kişinin yayınları üzerinden oluşturduğu sanal karaktere aşırı derece duyarlı olmasıdır. Hakkında yapılan her türlü yorumu aşırı derece önemser.
6.       Ego sörfü, Kişilerin kendi isimlerini sürekli olarak internette aratmaları durumuna verilen isimdir.
7.       Selfitis, kişilerin kendi resimlerini sürekli çekmesi.
8.       internet siniri: Cihazlardaki performans düşüklüğünün kişide sinire neden olması.

 

İnternet bağımlılığından kurtulmak için neler yapmalıyız.

 

  •  İnternette geçirdiğimiz zamana süre koymak
  • Önce sorumluluklarımızı yerine getirmek
  • Başka aktivitelere zaman ayırmak
  • Yetkili kişilerden yardım almak
  • Günlük ya da haftalık çalışma planı yapmak

·          

İŞLETİM SİSTEMLERİ(bilgisayar sistemleri)

İşletim sistemi: Bilgisayardaki program ve dosyaları idare ettiğimiz sistemlere işletim sistemi denir.

Akıllı telefonlarda

1.       Android

2.       İOS

Bilgisayarlarda:

1.       WİNDOWS : Bil gates’in sahip olduğu microsoft şirketi tarafından geliştirilen ücretli işletim sistemidir. Zamanla geliştirilen Windows sürümleri aşağıdaki gibidir.

a.       Windows 98

b.      Windows xp

c.       Windows 7

d.      Windows Vista

e.      Windows 8.1

f.        Windows 10

g.       Windows 11

2.       
LİNUX: Açık kaynak kodlu ücretsiz işletim sistemi ÜCRETSİZ

3.       PARDUS: Linux alt yapısını kullanarak TÜBİTAK tarafından geliştirilen ücretsiz  yerli işletim sistemimiz.  ÜCRETSİZ

4.       MACOS Apple bilgisayarlarda kullanılan işletim sistemi

LİSANS TÜRLERİ (telif)

Telif Hakkı: Bir yazı, bilim ya da sanat yapıtını yapan kişinin, bu yapıtla ilgili haklarının tümü. © Dijital içerikler için telif hakları lisans çeşitleriyle korunur.

1.       Lisanslı Yazılım: Belirli bir ücret karşılığında kullanılabilen yazılımlara denir.

2.       Ücretsiz yazılım (Freeware): Herhangi bir bedel ödemeden herkesin kullanabildiği yazılımlara denir.

3.       BETA (Geliştirme sürümü): Geliştirilen bir programın son halini insanlara sunmadan önce kullanıcılara sunulan versiyonuna BETA sürümü denir. Eksik ve hatalar olabilir.

4.       DEMO: Tanıtım amacıyla yapılan, belirli özellikleri kısıtlı, süre olmadan kullanılabilen yazılımlara denir.

5.       Trial: 15 ve ya 30 günlük deneme sürümü ardından ücret karşılığı satın alınarak kullanılabilen yazılımlardır.

 

 

DOSYA UZANTILARI(Dosya yönetimi)

Dosya: Bilgisayarda bilgilerin (verilerin) kaydedildiği birimlere dosya adı verilir. Dosyalar içerisindeki bilginin türüne göre ses dosyası, video dosyası, yazı dosyası, resim dosyası, sunum dosyası gibi isimlerle birbirinden ayrılır. Bir dosya yapısı 3 kısımdan oluşur. Birinci kısım “dosya adı” ,ikinci kısım “nokta işareti” ve üçüncü kısım ise “dosya uzantısı” dır.

Klasör: Dosyaları bir arada düzenli olarak saklamak için kullanılan birimlere klasör denir.

Metin dosyaları: txt,  docx

Ses dosyaları: mp3, wav

Resim dosyaları: png, jpeg, bmp, gif

Video dosyaları: mp4, avi, mov

Sıkıştırma dosyaları: rar, zip

Bazı dosya uzantıları: exe (çalıştırılabilir dosya), pdf (veri), xlsx (elektronik tablo), pptx (sunum)

Kaydol: Kayıtlar (Atom)